پاسخ خودآزمایی زبان فارسی (۱) از درس15 تا درس28
خود آزمایی درس پانزدهم : ( زبان شناسی چیست ؟( ۱ ) صفحه ۷۷
۱- زبان شناسی مثل همه ی علوم دیگر – از روش های رایج در تحقیقات علمی ( مشاهده ، تجربه ،آزمایش و فرضیه سازی ) استفاده
می کند .
۲- زبان شناسان برای حل مشکل دگرگونی زبان ، عامل « زمان » را که موجب تحول وتغییر در زمان می شود ،کنار می گذارند و مطالعه ی تغییر و تحول زبان را به شاخه ای دیگر از زبان شناسی – به نام زبان شناسی تاریخی – می سپارند .
۳- مطالعه و تحقیق در یکی از گویش های مختلف جغرافیایی ، اجتماعی و . . .
۴- باران ملایمی، نم نم می بارید ، به طوری که زمین را اندکی خیس می کرد .
- از این منطقه ، انواع خرما به دست می آید(به عمل می آید) و در آن حیوانات بسیار گوناگونی زندگی می کنند .
- بعد یوسف را به سرآن چاه بردند و لباس او را بیرون آوردند وبه کمرش طنابی بستند .
- وقتی به شهر بصره رسیدیم ، به علت فقر ودرماندگی به دیوانه ها شبیه بودیم و مدت سه ماه بود که موی خود را کوتاه نکرده بودیم .
۵ – بارانکی : مفرد ، نکره ،عام ،مشتق / زمین : مفرد ، جنس ، عام ، ساده
خرما : مفرد ،جنس ، عام ،ساده / یوسف : مفرد ، شناس ، خاص ، ساده
زمین : مفرد ، جنس ، عام ، ساده / بصره : مفرد ، شناس ، خاص ، ساده
برهنگی : مفرد ، جنس ، عام ، مشتق / دیوانگان : جمع ، جنس ،عام ، ساده
۶ – در خط نسخ حروف وکلمات ،زاویه دار و یک نواخت است و حرف ها در کنار هم چیده می شوند ،در حالی که حروف و کلمات در خط تحریری منحنی ومتعادل اند . حرف ها با یک دیگر تناسب و تقارن دارند و بعضی حروف روی هم قرار می گیرند . در این خط به جای زاویه ی حروف از قوس استفاده می شود و حروف دندانه دارکشیده نوشته می شوند . به همین دلیل ،خط تحریری نسبت به خط نسخ سریع تر نوشته می شود و در زندگی کاربرد بیش تری دارد . البته هر دو خط جنبه ی کاربردی معمولی دارند و خط های هنری نیستند اما خط نسخ چون حروف را واضح و بر جسته نشان می دهد ، برای آموزش و چاپ آثار مناسب تر است . خط تحریری ، خط معیار به حساب می آید .
خود آزمایی درس پانزدهم : ( زبان شناسی چیست ؟( ۱ ) صفحه ۷۷
۱- زبان شناسی مثل همه ی علوم دیگر – از روش های رایج در تحقیقات علمی ( مشاهده ، تجربه ،آزمایش و فرضیه سازی ) استفاده
می کند .
۲- زبان شناسان برای حل مشکل دگرگونی زبان ، عامل « زمان » را که موجب تحول وتغییر در زمان می شود ،کنار می گذارند و مطالعه ی تغییر و تحول زبان را به شاخه ای دیگر از زبان شناسی – به نام زبان شناسی تاریخی – می سپارند .
۳- مطالعه و تحقیق در یکی از گویش های مختلف جغرافیایی ، اجتماعی و . . .
۴- باران ملایمی، نم نم می بارید ، به طوری که زمین را اندکی خیس می کرد .
- از این منطقه ، انواع خرما به دست می آید(به عمل می آید) و در آن حیوانات بسیار گوناگونی زندگی می کنند .
- بعد یوسف را به سرآن چاه بردند و لباس او را بیرون آوردند وبه کمرش طنابی بستند .
- وقتی به شهر بصره رسیدیم ، به علت فقر ودرماندگی به دیوانه ها شبیه بودیم و مدت سه ماه بود که موی خود را کوتاه نکرده بودیم .
۵ – بارانکی : مفرد ، نکره ،عام ،مشتق / زمین : مفرد ، جنس ، عام ، ساده
خرما : مفرد ،جنس ، عام ،ساده / یوسف : مفرد ، شناس ، خاص ، ساده
زمین : مفرد ، جنس ، عام ، ساده / بصره : مفرد ، شناس ، خاص ، ساده
برهنگی : مفرد ، جنس ، عام ، مشتق / دیوانگان : جمع ، جنس ،عام ، ساده
۶ – در خط نسخ حروف وکلمات ،زاویه دار و یک نواخت است و حرف ها در کنار هم چیده می شوند ،در حالی که حروف و کلمات در خط تحریری منحنی ومتعادل اند . حرف ها با یک دیگر تناسب و تقارن دارند و بعضی حروف روی هم قرار می گیرند . در این خط به جای زاویه ی حروف از قوس استفاده می شود و حروف دندانه دارکشیده نوشته می شوند . به همین دلیل ،خط تحریری نسبت به خط نسخ سریع تر نوشته می شود و در زندگی کاربرد بیش تری دارد . البته هر دو خط جنبه ی کاربردی معمولی دارند و خط های هنری نیستند اما خط نسخ چون حروف را واضح و بر جسته نشان می دهد ، برای آموزش و چاپ آثار مناسب تر است . خط تحریری ، خط معیار به حساب می آید .
خود آزمایی درس شانزدهم : ( گروه اسمی ۲ ) صفحه ۸۱ و ۸۲
۱- کودک : همان کودک ، هیچ کودکی ، یک کودک ، دومین کودک ، کوچک ترین کودک ، کدام کودک ؟ چه کودکی ؟عجب کودکی !
کـار : آن کار ،هر کار ، هزار کار ، آخرین کار ، سخت ترین کار ،چند کار ؟ عجب کاری !
نتیجه : این نتیجه ، فلان نتیجه ، یک نتیجه ، دومین نتیجه ، عالی ترین نتیجه ، کدام نتیجه ؟ چه نتیجه ای !
داستان : همین داستان ، چند داستان ، چهار داستان ، اولین داستان ، جذاب ترین داستان ، چند داستان ؟ عجب داستانی !
۲ – صفت شمارشی سه ایالت اسلامی / صفت شمارشی پنج شهر مهم / صفت اشاره این نتیجه
صفت اشاره این منظور / صفت عالی بزرگ ترین روزنامه ی اجتماعی زمان خود / صفت اشاره آن چند روز اختفای خود
/صفت عالی کوبنده ترین مقاله ها / صفت اشاره این شهامت /صفت مبهم هیچ کس/ صفت تعجبی چه روزهای سختی
/ صفت اشاره آ ن روزها / صفت مبهم هیچ فرد یا گروهی /صفت مبهم چند گروه و دسته / صفت پرسشی کدام طرز تفکر
/ صفت اشاره آن سخت گیری آغاز کار / صفت مبهم هر دو / صفت شمارشی یک نکته
تذکر: نوک پیکان در نمودار پیکانی از وابسته به طرف هسته رسم می شود ! مثلاً در گروه اسمی : آن چند روز ، روز هسته است و بنابراین ابتدا نوک پیکان از چند (صفت مبهم) به طرف روز و سپس پیکان دیگری از زیر آن (صفت اشاره) به طرف میان پیکان چند روز رسم می کنیم .
۳ – شاید حیوانات بتوانند زبان یکدیگر را بفهمند و از طریق صداهایی که ایجاد می کنند ، با هم ارتباط برقرار نمایند . بارها شاهد بوده ایم که دو گربه وقتی که به هم می رسند ، صداهایی را رد و بدل می کنند ، از کجا معلوم است که این صداها نظام مند نباشد و زبان خاصی به حساب نیاید . اما تا آنجا که دانش بشری دریافته تا کنون، نشانه هایی از وجود زبانی نظام مند در میان حیوانات دیده نشده است ؛ یعنی ، اگر چه حیوانات صداهایی را با هم رد و بدل می کنند اما در این صداها ویژگی های زبان انسانی مانند دوساختی بودن ، نابجایی و زایایی – وجود ندارد . از طرف دیگر زبان انسان در زمان های مختلف دگرگون می شود وتغییر می کند اما زبان حیوان دگرگونی نمی پذیرد.
۴- جواهر ← جواهرات / ارباب ← اربابان / حور ← حوریان / مراسم ← مراسم ها
خودآزمایی درس هفدهم ( ساده نویسی ) صفحه ۸۸ و ۸۹
۱ – یکی از بهترین و مؤثرترین وسایل کسب مهارت در انواع نوشتن ، خواندن ،این است که مطالب گوناگون علمی ، ادبی وهنری را بخوانیم و نیز از خواندن مطالب فلسفی ودینی آموزنده و آگاهی دهنده دریغ نورزیم تا بتوانیم از این گونه مطالب در مواقع گوناگون استفاده کنیم .
- هنگام مطالعه بایدمطالب مورد نظر را به دقت بررسی کنیم ومورد تجزیه وتحلیل قرار دهیم ، همچنین نکات مهم را یادداشت وگرد آوری نماییم .
۲- به لطف خداوند ، سال ها به مطالعه و پژوهش در مثنوی معنوی مولوی سرگرم بودم . در این راه بارها به دشواری ها و پیچیدگی هایی برخورد نمودم و از طریق مراجعه به شرح و تفسیرهای گوناگون ، برخی از آن مشکلات حل شد و بعضی هم چنان باقی ماند .
۳- مستعمل : کهنه ، فرسوده / علی هذا : از این رو ، بنابراین(معین)،لاجرم،ازیرا(دهخدا) / کاندیدا : نامزد ، داوطلب
من غیر مستقیم : غیر مستقیم / علی کل حال :به هر صورت . در(به) هر حال / در مقطع کنونی :اکنون ، در حال حاضر .
۴ – (پاسخ زیر بازگردانی این داستان است و با شاخ و برگ دادن و توصیف مناظروجزئیات می توان نوشته را باز نویسی کرد.)
درزمان حضرت عیسی (ع) سه مرد هم سفربودند . در راهی به گنجی رسیدند . تصمیم گرفتند یکی را به شهر بفرستند تا غذایی تهیه کند. یکی از آنان به شهر رفت وغذایی خرید . با خود گفت : زهری در غذا بریزم تا ایشان بخورند وبمیرند وگنج برای من بماند. آن دو مرد دیگر هم بایک دیگر قرار گذاشتند چون رفیقشان برگشت و غذا را آورد او را بکشند تا گنج به ایشان برسد . چون آن مرد برگشت و غذای زهر آلود را آورد ، اورا کشتند . آن گاه غذا را خوردند و هر دو مردند . حضرت عیسی (ع) با حواریان از آن جا می گذشت . گفت : نگاه کنید که چگونه این سه مرد به خاطر حرص وطمع کشته شده وهر سه از گنج باز مانده اند . واین ماجرا برای کسانی که به دنیا و مال ومنال آن دل بسته اند درس عبرت است .
۵ – سهراب سرباز ارشد اردوگاه بود . / – بو علی سینا را می توان اعلم حکیمان ایران دانست .
- نزد خداوند کسی افضل است که ایمان قوی تر داشته باشد .
۶ – چند نامه برای دوستم فرستادم . چند کتاب مفید خریدم . ( صفت مبهم )
تا کنون به چند شهر مسافرت کردی؟ / چند دانش آموز در آزمون شرکت کردند ؟( صفت پرسشی )
۷ – فلان باغ را خریدم ،عجب منظره ی زیبایی دارد !، شما باید همه شب مطالعه کنید .
هیچ کتابی را بی مطالعه رها نکردم . هر کاری رابا نام خداوند آغاز می کنیم .
خود آزمایی درس هجدهم ( گروه اسمی ۳ ) صفحه ۹۴
۱- این چهار دانش آموز زرنگ
وابسته ی پیشین(۱) وابسته ی پیشین (۲) هسته وابسته ی پسین
صفت اشاره صفت شمارشی اسم صفت بیانی (عادی )
این چهار دانش آموز ــ زرنگ
کـــدام کتـاب تــاریخ ؟
وابسته ی پیشین هسته وابسته ی پسین
صفت پرسشی اسم مضاف الیه
کـدام کتاب ــ تاریخ
همین دو رودخانه ییلاقی
وابسته ی پیشین (۱) وابسته پیشین (۲) هسته وابسته ی پسین
صفت اشاره صفت شمارشی اسم صفت بیانی ( نسبی )
همین دو خانه ی ــ ییلاقی
هر هفت روز هفته
وابسته ی پیشین (۱) وابسته پیشین(۲) هسته وابسته ی پسین
صفت مبهم صفت شمارشی اسم مضاف الیه
هــر هفت روز ــ هفته
۲ – گروه اسمی گروه اسمی
وابسته وابسته هسته هستـــه وابسته وابسته
صفت اشاره صفت شمارشی اسم اســم صفت مضاف الیه
آن دو پرنده فیلم ــِ تماشایی ــِ دیشب
همین پنج نفر کتابخانه ی ــِ بزرگ ــِ شهر
این چهار کتاب دانش آموز ــِ زرنگ ــِ مدرسه
۳ – از بین کلمه های ذکر شده ، تنها دو کلمه صفت بیانی نیستند : ۱ـ پنجم : صفت شمارشی ترتیبی (۲) .۲- دیگر: صفت مبهم .
حقّ گرفتنی ، فرد هوشمند ، سخن سنجیده ، نکته ی جالب ، پند اخلاقی ، انسان دانا ، کار خوب ، فرد کوشا ، محصل مؤدب ، آفتاب طلایی ، گل زیبا ، بند گسسته ، شخص زیرک ، کتاب تاریخی
۴ –
فعل بن مضارع صفت فاعلی: الف ب پ
رفت رو رونده روا روان
خورد خور خورنده ۱ —- —-
گرفته است گیر گیرنده گیرا ۲ —-
می دود دو دونده —- دوان۳
سوخت سوز سوزنده —- سوزان ۴
داشت دار دارنده دارا ۵ —-
می دانند دان داننده دانا ۶ —-
گریست گری گرینده* —- گریان
گذشت گذر گذرنده گذرا گذران
۱ –خوران کاربرد ندارد،در واژه ی شیرینی خوران «ان»پسوند اسم مصدر است نه نشانه ی صفت فاعلی.
۲- گیران کاربرد ندارد و در واژه ای چون باج گیران «ان» پسوند جمع است و در منطقه ی باج گیران «ان» پسوند مکان است .
۳- «دوا»صفت فاعلی از «دو»نیست بلکه واژه ای بسیط به معنای دارو است .
۴-«سوزا»کاربرد ندارد .
۵- «داران » کاربرد ندارد و در واژه ای چون مال داران ، «ان» پسوند جمع است .
۶- «دانان» کاربد ندارد و در واژه ای چون حکمت دانان «ان»پسوند جمع است .
* «گرینده» چندان رایج و معمول نیست .
—————————————————————-
۵ – تکلیف دانش آموزان می باشد .
۶ – شهر : شهر شلوغ ، شهر تهران / دریا : دریای بی انتها ، دریای عمان / سینی : سینی مسی ، سینی چای /
- انشا : انشای توصیفی ، انشای دانش آموزان .
خود آزمایی درس نوزدهم ( خاطره نویسی ، یادداشت روزانه ) صفحه ۹۹
۱- فعالیت دانش آموزان است .
۲- تکلیف دانش آموزان است .
۳- فعالیت دانش آموزان است .
۴- فعالیت دانش آموزان است .
گروه اسمی (۱) گروه اسمی (۲)
وابسته هسته وابسته هسته وابسته وابسته
صفت مبهم اسم صفت بیانی اسم نشانه ی نکره صفت بیانی
فلان شاعر توانا گل ی زیبا
چند فیلم دیدنی جنگل ی دیدنی
هر سخن نیک کتاب ی مفید
خود آزمایی درس بیستم ( ضمیر ) صفحه ۱۰۳
۱- کتاب های شما را به امانت برده ام ← کتاب ها یتان را به امانت برده ام .
- برادر ایشان آمده بود و سراغ شما را می گرفت← برادر شان آمده بود و سراغتان را می گرفت .
- خیاط هنوز لباسش را حاضر نکرده است ← خیاط هنوز لباس او را حاضر نکرده است .
- به خوابی عمیق فرو رفته بود ،چنان که هر چه او را صدا می زدند .جواب نمی داد . ← به خوابی عمیق فرو رفته بود ؛ چنان که هر چه صدایش می زدند ،جواب نمی داد .
- نگاهتان می کردند ← به شما نگاه می کردند / شما را نگاه می کردند .
- خودت هم او را دیدی ؟ ← خود تو هم دیدیش ؟
- اگر او را ببینی ، می شناسی ؟ ← اگر ببینیش ، می شناسی .
- داستانی را که خوانده بود .برای ما تعریف کرد . ← داستانی را که خوانده بود ،برایمان تعریف کرد .
۲- ایشان :مرجع ایرانیان/آن ها: مرجع ایرانیان / او: مرجع رستم / ــَ ش دربزرگش : مرجع رستم / آن ها : مرجع گرزوکمند ونیزه / ــَ ش در نهیبش : مرجع کشانی (اشکبوس) / ــَ ت در هماوردت : مرجع کشانی (اشکبوس ) / وی : مرجع رستم / م در نامم : مرجع رستم / م در مادرم : مرجع رستم / م در نامم : مرجع رستم / تو : مرجع اشکبوس
۳ - پدر هر شب که به خانه بر می گردد ،از کارش صحبت می کند . ← پدر هر شب که به خانه بر می گردد ، از کار خود صحبت می کند .
- نباید به هر ناملایمی از دوستان خود برنجید . ← نباید به هر ناملایمی از دوستانتان برنجید .
- خودش این مطلب را به شما گفته است . ← او این مطلب را به خودتان گفته است .
- حرف آخرتان را بگویید . ← حرف آخر خود یا خودتان را بگویید .
- کارتان را که تمام کردید ، به دوستانتان هم سری بزنید. ←کار خود یا خودتان را که تمام کردید به دوستان خود یاخودتان هم سری بزنید .
- آیا این کتاب خودش بود ؟ ← آیا این کتاب او بود ؟
۴ – تکلیف دانش آموزان است .
۵ – آیا چگونه به مدرسه می روی ؟ ← چگونه به مدرسه می روی ؟ یا آیا به مدرسه می روی ؟
آیا کی برای اردو آماده شویم ؟ ←کی برای اردو آماده شویم ؟
چه کسی آیا به کمکش می شتابد ؟ ← چه کسی به کمکش می شتابد ؟
خود آزمایی درس بیست ودوم ( نامه نگاری (۱) ).صفحه ۱۱۶ و ۱۱۷
۱- فعالیت دانش آموزان است .
۲- فعالیت دانش آموزی است .
۳ – الف ) این نامه تاریخ ندارد .نویسنده نام و نشانی خود را نیز در آن ذکر نکرده است . موضوع نامه مشخص نشده است . عنوان نامه باید پیش از کلمه ی احترام باشد .پایان نامه اسم وامضا ندارد .
ب ) این نامه تاریخ و موضوع ندارد . لحن آن هم از ادب واحترام به دور است (لحن آمرانه است ) . این طور به نظر می رسد که نویسنده ، به زیر دست خود نامه نوشته است . آغاز و پایان نامه نیز محترمانه نیست . محل امضا کلمه ی تشکر آمیز ندارد .
۴ – الف ) این کتاب را امروز خریدید ؟ ← این را امروز خریدید ؟ ( تبدیل صفت به ضمیر )
ب) نثر کدام کتاب ساده تر بود ؟ ← نثر کدام ساده تر بود ؟ ( تبدیل صفت به ضمیر )
پ ) چه می خوانید ؟← چه مطلبی را می خوانید ؟ ( تبدیل ضمیر به صفت )
ت) ارزش کدام را بیشتر می دانید ؟ شعر عارفانه یا عاشقانه را ؟ ← ارزش کدام شعر را بیشتر می دانید ؟ شعر عارفانه یاعاشقانه را ؟
ث ) کتاب را چند خریدید ؟ ← کتاب را چند ریال خریدید ؟ ( تبدیل ضمیر به صفت )
ج ) آن که به تو سلام کرد ، برادرم بود . ←آن شخصی که به تو سلام کرد ، برادرم بود . ( تبدیل ضمیر به صفت )
خود آزمایی درس بیست وسوم ( گروه قیدی ) صفحه ۱۲۰
۱- آن شب اصلا از حرف های او سر در نیاوردم .
قیدها : ۱- آن شب ( قید بی نشانه ،مشترک با اسم ) ۲ – اصلا ( قید نشانه دار ، تنوین دار )
حرف های آن روز پدر ،کاملابه مجید قوت قلب داده بود. کاملا ( قید نشانه دار ، تنوین دار )
قرار بود همان روز صبح ،مجید با اتوبوس به تهران برود .
الف) همان روز صبح ( قید بی نشانه ،مشترک با اسم )
ب) با اتوبوس (قید نشانه دار ، دارای حرف اضافه «متمم قیدی»)
پ) به تهران ( قید نشانه دار ، دارای حرف اضافه «متمم قیدی» )
همه ی مشق ها را با دقت کاقی نوشته بود .
با دقت کافی : ( قید نشانه دار ،دارای حرف اضافه « متمم قیدی » )
همه جا را به سرعت گشتیم ؛از هر کسی سراغ کتاب را گرفتیم ؛ متأسفانه نتوانستیم پیدایش کنیم ؛ هر جا که می رفتیم، کتاب فروش می گفت : « تاهمین یکی دو ساعت پیش داشتیم .» با ناراحتی به خانه برگشتیم .
الف ) به سرعت : قید نشانه دار ، پیشوندی
ب) متأسفانه : قید بی نشانه ، مشترک با صفت
پ ) هر جا : قید بی نشانه ،مشترک با اسم / هم چنین می توانیم بگوییم که در اصل « به هر جا ، بوده است »
( متمم قیدی )
ت ) تا همین یکی دو ساعت پیش : قید نشانه دار ،متمم قیدی .
ث ) با ناراحتی : قید نشانه دار ،پیشوندی .
ج )به خانه : قید نشانه دار ، متمم قیدی .
۲-دو روز قبل : دو روز قبل به دیدار او رفتم / خیلی خوب : او خیلی خوب فوتبال بازی می کرد .
همین جا : قرار است همین جا مدرسه ای بسازند / دلاورانه : آن ها دلاورانه با دشمن جنگیدند .
سریع : پروین سریع کتاب هایش را برداشت . / دیروز ظهر : سعیـد : دیروز ظهر سعید را دیدم .
یک ساعت بعد : یک ساعت بعد نظرش تغییر کرد .
نکته : قید های مختص دو گونه هستند:۱-نشانه دار مثل اصلاً،یقیناً،کاملاًو…۲-بی نشانه مثل هرگز،همیشه،ناگهان و …
۳ – به نام خدا
جناب آقای احمدی ،دبیر محترم زبان و ادبیات فارسی
دانش آموزان سال اول دبیرستان دکتر شریعتی جلسه ی پرسش وپاسخ درسی را روز یکشنبه ۵/۹/۸۰ ساعت۴ تدارک دیده اند . از شما استاد گرامی استدعا داریم ،در صورت امکان با شرکت در این جلسه ما را از وجود خود بهره مند سازید .
با سپاس ، دانش آموزان سال اول دبیرستان دکتر شریعتی
۴-
۱۵/۷/۸۰
باسمه تعالی
تقاضای اشتراک مجله ی رشد جوان
سردبیر محترم مجله ی رشد جوان
با سلام و احترام
این جانب ملیکا حسابی ، دانش آموز سال اول دبیرستان دکتر حسابی شهرستان شیراز تقاضای اشتراک آن مجله ی ارزشمند را دارم . لذا خواهشمندم در مورد در خواست این جانب اقدام لازم به عمل آید . ضمنا فر م تکمیل شده ی اشتراک و فیش بانکی ضمیمه ی درخواست است .
با تشکر : ملیکا حسابی
۵-
شکل مکتوب شکل ملفوظ
نیایش
سینی
دیانت
پیاز
دیار نییایش/niyayes —- یک «ی» بیشتر تلفظ می شود.
سینی /sini—-تفاوتی ندارد.
دییانت diyanat/—- یک «ی» بیشتر تلفظ می شود.
پییاز /piyaz—- یک «ی» بیشتر تلفظ می شود.
دییار /diyar—- یک «ی» بیشتر تلفظ می شود.
خود آزمایی درس بیست وچهارم ( زبان سناسی چیست ؟ ۲ ) صفحه ۱۲۵
۱- مطالعه ی صداهای زبان و قواعد ترکیب آن ها به منظور ایجاد ساخت های آوایی زبان را « واج شناسی » گویند .
۲- بخش صرف به بررسی وطبقه بندی تکواژها و چگونگی ساخت واژه ها ( مشتق ، مرکب وساده ) می پردازد .
در بخـش نحو ،شـیوه ی ترکیـب انواع کلمات تا سطــح گروه یا جمـله مطرح می شـود و آن گاه گروه ها به گروه های اسـمی ، فـعلی و حرف اضافه ای(قیدی) و جمله ها به انواع ساده ،مرکب ، شرطی ، امری و بیانی تقسیم می گردند .
۳- در این سطح ، معنای انواع تکواژها ، کلمه ها ،گروه ها و جمله ها وروابط معنایی آن ها بررسی می شود . در معنا شناسی از یک طرف معنای تکواژها ، واژه ها و جمله ها و . .. توصیف می گردد .از طرف دیگر، حوزه ی معنایی کلمه ها مشخص می شود .
۴- کتاب ومدرسه : تضمن ( شمول معنایی ) ؛ کتاب از لوازم مدرسه است .
ورزش و فوتبال :تضمن ( شمول معنایی ) ؛ ورزش شامل فوتبال نیز هست .
هست و نیست :تضاد ؛ دو کلمه ی متضادند .
خانه و منزل : مترادف ؛ تا حدودی هم معنی اند .
۵-
قیدها نوع قیدها نوع
از بینوایی
در فصل زمستان
یکتا
در این حین
از کوهستان نشانه دار ، متمم قیدی
نشانه دار ، متمم قیدی
بدون نشانه ، مشترک با صفت
نشانه دار ، متمم قیدی
نشانه دار ، متمم قیدی
در آب
اینک۱
در جوی
از غایت احتیاج و سرما
تیز۲
در وی نشانه دار ، متمم قیدی
بی نشانه مشترک با اسم
نشانه دار، متمم قیدی
نشانه دار ،متمم قیدی
بی نشانه مشترک با صفت
نشانه دار، متمم قیدی
۱- اینک ضمیر اشاره : مصغر این است که اشارت به قریب و نزدیک باشد . این است . ( فرهنگ معین ) : بدو گفت اینک سر دشمنت/که او بد سگالیده بُد بر تنت .به معنی اکنون قید است.
۲- تیز : سریع (قید است.) در صورتی که تیز چنگال را ترکیب وصفی مقلوب بدانیم ، تیز صفت خواهد بود : چنگالِ تیز
———————————————————–
۶-
اگر له او چیزی نمی گویید ، لااقل علیه او حرفی نزنید .
شاهد نه له متهم چیزی می گفت نه علیه او .
خود آزمایی درس بیست وپنجم ( نامه نگاری (۲)) صفحه ۱۳۱
۱- تکلیف دانش آموزان است .
۲- تکلیف دانش آموزان است .
۳- واج : عبارت است از کوچک ترین و احد صوتی زبان که سبب تمایز معنایی می شود . واج جنبه ی ملفوظ و گفتاری زبان است .
حرف : کوچک ترین واحد نوشتاری زبان است که شکل مکتوب دارد ؛بنابراین ، حرف ،گونه ی نوشتاری واج یا صداست ، به بیان دیگر ، حرف به اعتبار خط است ، و جنبه ی نوشتاری دارد ولی واج به اعتبار زبان و صوت آن است . یک واج الزاما معادل یک حرف نیست ؛ مثلا واج / z / در زبان نوشتاری فارسی به شکل های زیر می نویسند .یعنی نماینده ی چند حرف زیر است :
ث
واج / z / ز واج /s / س
ض ص
۴- بازرس ، نتیجه ی تحقیقاتی را که انجام گرفته است ، به اطلاع حضار رسانید .
– من نیز ضرب المثلی را که دوستم به کار برده بود ، در نوشته ام به کار بردم .
خود آزمایی درس بیست وهفتم ( نقش نما ) صفحه ۱۳۹
۱- اگر : پیوند وابسته ساز / که : پیوند وابسته ساز / یا : پیوند همپایه ساز / و : پیوند همپایه ساز
اما : پیوند همپایه ساز / در صورتی که : پیوند وابسته ساز / با آن که : پیوند وابسته ساز
۳- اولین روزی که به (برای ) دیدن دوستم رفتم ، او را در مزرعه سرگرم کار دیدم .
فردوسی سی سال از عمر گران بهای خود را صرف سرودن شاهنامه کرد .
علامه دهخدا امثال وحکم فارسی را در چهار جلد نوشت .
نهاد ،کلمه یا گروهی از کلمات است که درباره ی آ ن خبر می دهیم .
۳-ایران ،ای ایران ، همیشه آزاد و آباد باش . ایرا ن = منادا
مردم ایران، صمیمی ومهربان اند ایران = مضاف الیه
او پس از سال ها به ایران بازگشت . ایران = متمم
ایران را آباد کنیم . ایران= مفعول
فردوسی ،ای فردوسی ، همیشه تو را دوست خواهیم داشت . فردوسی = منادا
شاهنامه ی فردوسی یکی از افتخارات ادبیات فارسی است . فردوسی = مضاف الیه
ایستادگی را باید از فردوسی آموخت . فردوسی = متمم
جوانان ما باید فردوسی را خوب بشناسند . فردوسی = مفعول
ادبیات ، ای ادبیات ،تو آیینه ی تمام نمای فرهنگ ما هستی . ادبیات= منادا
درس ادبیات فارسی را جدّی تر بگیریم . ادبیات = مضاف الیه
دلم برای ادبیات می تپد . ادبیات = متمم
ادبیات ارزشمند کشور خود را بهتر بشناسیم . ادبیات = مفعول
۴- نمونه ی یک آغاز : « هر چند مشغله های زندگی فرصتی باقی نگذاشته است اما لحظاتی به فکر دوستی قدیمی چون تو بودن ، موجب نشاط روح من می شود . » یا« مدتی است که از دوری تو ناراحتم وهمیشه در فکر توهستم . اندوه دلم جز با نوشــتن نامه درمان نمی پذیرد . چند روزی بیشتر نیست که از تو جدا شده ام اما دوری تو مرا می آزارد .»
نمونه ی یک پایان : « حرف زیاد است ومجال نامه محدود ؛ بهتر است کلام را کوتاه کنم و در انتظار فرصتی بمانم که بتوانیم یک دیگر را ببینیم و مفصل صحبت کنیم . »یا «دوست دارم بیشتر بنویسم وبیشتر با تو درد دل کنم اما چه کنم که قلم را یارای این همراهی وزمان را مجال این قلم نیست . تو را به خدا می سپارم .»
خود آزمایی درس بیست وهشتم ( خلاصه نویسی ) صفحه ۱۴۹
۱- الف ) مشورت با خردمندان در واقع شریک شدن در اندیشه ی آن ها ست . یا هرکه درکارهای بزرگ با خردمندان مشورت کند درواقع شریک عقل آن ها می شود .
ب ) زیاد خواندن ، نشان دانشمندی نیست ، بلکه راه وروش صحیح دانستن مهم است . یا دانشمند واقعی کسی نیست که زیاد کتاب خوانده و از همه بیشتر معلومات داشته باشد بلکه کسی است که در تحصیل علم و ادب با شیوه ای درست قدم بردارد و آن را صحیح به کار ببرد .
پ ) خرد سبب هدایت انسان می شود و جاهلان خود را از این نعمت بی بهره ساخته اند ./خرد چراغی راهنما در راه زندگی انسان است ، بی خردان ازاین چراغ بی بهره هستند .
